ظهران ممداني
هڪ 34 سالن جو نوجوان آهي جيڪو فخر سان پاڻ کي سوشلسٽ سڏائي ٿو۔ ان
کانسواءِ نہ
رڳو
آمريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ کليل طور تي سندس مخالفت ڪري رهيو هو پر اسرائيلي وزيراعظم نيتن ياهو ۽ ڀارتي وزيراعظم مودي پڻ سندس سخت مخالف رهيا آهن سندن ڪوشش هئي تہ ڪنهن بہ
صورت
۾ کيس شڪست ڏجي پر هو ڪامياب ٿي ويو ۽ آمريڪا جي هڪ اهم رياست جو ميئر بڻجي صدر ٽرمپ
لاءِ مٿي جو سور بڻجي ويو۔ هتي
سوال اهو ٿو پيدا ٿئي تہ جيڪڏهن صدر،
وزيراعظم يا پاڪستان جو ڪو بہ وڏو وزير ظهران
ممداني جهڙي سوشلسٽ اميدوار جي خلاف هجي ها، تہ
ڇا
هو ڪراچي يا لاهور جو ميئر بڻجي سگهي ها؟ يقينن ان جو جواب ”نہ“ ۾ هجي هان۔ ظهران ممداني جو پيءُ، محمود ميداني،
هندستان جي گجرات جو رهواسي آهي. محمود ميداني هڪ گجراتي مسلمان آهي، پر سندس زال،
ميرا نير، دهلي جي هڪ هندو خاندان سان تعلق رکي ٿي. ميرا نير 1991 ۾ پنهنجي پهرين مڙس
کان الڳ ٿي وئي ۽ محمود مدني سان شادي ڪئي. ميرا نير هڪ قلم ساز آهي. 2013 ۾، هن کي
اسرائيلي شهر هيلا ۾ هڪ فلم فيسٽيول ۾ چيف گيسٽ ٿيڻ جي دعوت ڏني وئي هئي، پر هن فلسطينين
تي اسرائيل جي ظلم جي خلاف احتجاج ۾ فلم فيسٽيول ۾ شرڪت ڪرڻ کان انڪار ڪري ڇڏيو. جيڪڏهن
ظهران ممداني لاهور يا ڪراچي مان چونڊ وڙهي ها تہ
تمام
گهٽ ماڻهو سندس سياسي خيالن کي اهميت ڏين ها. بلڪہ،
سندس سياسي مخالف اهو اعتراض اٿارين ها تہ
هڪ
هندو ماءُ جو پٽ پاڪستان جي ڪنهن شهر ۾ ميٽرو ورڪر ڪيئن بڻجي سگهي ٿو؟ ممداني اليڪشن
دوران اعلان ڪيو تہ جيڪڏهن هو ميئر
بڻجي ويو تہ هو نيويارڪ
اچڻ تي نيتن ياهو کي ضرور گرفتار ڪندو۔ بهرحال ظهران
ممداني جي فتح نہ رڳو ڊونلڊ ٽرمپ
لاءِ شڪست آهي، پر نيتن ياهو لاءِ پڻ موت آهي. ظهران ممداني جي فتح غزه جي مظلوم فلسطينين
جي فتح آهي۔ ممداني جي مخالفن مذهبي بنيادن تي سندس خلاف نفرت
پکيڙڻ جي سخت ڪوشش ڪئي. ريڊ شو جي هڪ ميزبان طنزيہ
انداز
۾ چيو تہ ظهران ممداني تمام گهڻو خوش ٿيندو جيڪڏهن
11 سيپٽمبر 2001 تي ٿيل حملي جهڙو ٻيو حملو نيويارڪ ۾ ٿئي. نيو
پارڪ اهو شهر آهي جنهن تي اسامہ بن لادن 11
سيپٽمبر 2001 تي حملو ڪيو هو، جنهن ۾ هزارين آمريڪي مارجي ويا هئا. هن حملي کان پوءِ
آمريڪي صدر جارج بش هڪ نئين صليبي جنگ جو اصطلاح استعمال ڪندي، سڄي دنيا ۾ مسلمانن
خلاف نفرت پکيڙي. 9/11 کان پوءِ، اسلاموفوبيا نہ
رڳو
آمريڪا ۾ پر سڄي يورپ ۾ بہ پکڙجي ويو.
ممداني پنهنجي
چونڊ مهم اسلام جي نالي تي نہ هلائي. هن نيويارڪ
جي شهرين جي مسئلن کي حل ڪرڻ جو واعدو ڪيو ۽ انساني حقن جي تحفظ تي زور ڏنو. نيويارڪ
وارن هڪ اهڙو ميئر چونڊيو آهي جيڪو نسل، رنگ يا ٻولي کان سواءِ انهن جي معاشي مسئلن
کي حل ڪرڻ لاءِ پرعزم آهي.
بهرحال دنيا جي اهم ترين شهرن مان، نيويارڪ، جي ميئر
جي اليڪشن کٽڻ بعد ظهران ممداني، شهر جو پهريون مسلمان ميئر بڻجي ويو آهي ۽ سڀ کان
ننڍي عمر جو ميئر پڻ بڻيو آهي. آمريڪي صدر ڊونلڊ ٽرمپ ۽ ايلون مسڪ جي واضح مخالفت
باوجود، هنن ميئر جي اليڪشن ۾ ڪاميابي حاصل ڪئي ۽ غير سرڪاري نتيجن موجب هن 49.6 سيڪڙو
ووٽ حاصل ڪيا، جڏهن تہ انهن جو مقابلي
ڪندڙ اڳوڻي گورنر اينڊريو ڪومو 41.6 سيڪڙو ووٽ حاصل ڪري سگهيو. ظهران
ممداني پنهنجي منشور ۾ ڪرائي منجمد ڪرڻ، مفت پبلڪ بس سروس ۽ شهر جي انتظام هيٺ گروسري
اسٽورز قائم ڪرڻ جا واعدا ڪيا، جيڪي ترقي پسند ووٽرن ۾ مقبول بڻيا. هاڻي
سوال اهو آهي تہ انهن وٽ ڪهڙا
اختيار آهن جن جي ذريعي اهي پنهنجي منشور تي عمل ڪري سگهن ٿا۔
نيويارڪ سٽي
جي ميئر جا اختيار: ظهران ممداني پهرين جنوري کان ميئر جو عهدي سنڀالي، آمريڪا جي سڀ
کان وڏي شهرن مان هڪ جو چيف ايگزيڪيوٽو بڻجي ويندو. امريڪي اخبار موجب ميئر نيويارڪ
وڏي بيوروڪريسي جي نگراني ڪري ٿو ۽ شهر جي تقريباً 8.5 ملين ماڻهن جي روزاني زندگي
۽ معيشت تي سڌو اثرانداز ٿئي ٿو. نيويارڪ شهري
انتظاميہ هيٺ 100 کان وڌيڪ ادارا ڪم ڪن ٿا، جن مان
ميئر سڌو 30 ادارن جو سربراه هوندو آهي ۽ انهن جا عهديدار مقرر يا هٽائي سگهي ٿو. آمريڪا
جي يونيورسٽي آف مائونٽ سينٽ ونسنٽ جا پروفيسر ۽ سياسي ماهر جي سي پولانڪو مطابق، نيويارڪ
سٽي جو ميئر وڏا اختيار رکي ٿو، هو 3 لک کان وڌيڪ عملدارن جي نگراني ڪري ٿو ۽ 120 ارب
ڊالر کان وڌيڪ بجيٽ جو نگران آهي. نيويارڪ سٽي جي معيشت 1.3 ٽريلين ڊالر جي برابر آهي،
جيڪا دنيا جي ڪيترن ئي ملڪن کان وڌيڪ آهي. 10 لک ٻار سرڪاري اسڪولن ۾ پڙهن ٿا، ۽ شهر
۾ هڪ ڪروڙ ماڻهو موجود هوندا آهن. نيويارڪ پوليس ڊپارٽمينٽ (NYPD) وٽ 30 هزار کان وڌيڪ پوليس
اهلڪار آهن. اهو هڪ وڏو عهده آهي. امريڪي ميڊيا موجب، ميئر شهر جي مختلف بجيٽ، مالي
منصوبن ۽ پاليسين جي تياري، تجويز ۽ عملدرآمد جو ذميوار هوندو آهي. هو وفاقي، رياستي
۽ مقامي ادارن سان تعلقات منظم ڪري ٿو. جيتوڻيڪ ميئر بجيٽ ۾ خرچن جي ترجيحن جو تعين
ڪري سگهي ٿو، پر هو رياستي اسيمبلي جي منظوري کان سواءِ ٽيڪس وڌائي يا گهٽائي نہ ٿو سگهي. البتہ هو تجويزون ڏئي سگهي ٿو ۽ پنهنجي سياسي طاقت
استعمال ڪندي رياستي قانونسازن ۽ گورنر کي قائل ڪرڻ جي ڪوشش ڪري سگهي ٿو. ان کانسواءِ ميئر وٽ اختيار آهي تہ هو رينٽ گائيڊلائنز بورڊ
(Rent Guidelines Board) جا سڀئي ميمبر مقرر ڪري، جيڪي گهرن جي ڪرائي ۾ اضافو
يا گهٽتائي جو فيصلو ڪن ٿا. ميئر سڌو ڪرائي
مقرر نہ ٿو ڪري سگهي، پر پنهنجي نامزد ڪيل ميمبرن
ذريعي اثر انداز ٿي سگهي ٿو. قانونسازي ۾ ميئر قانون پاڻ نہ ٿو ٺاهي سگهي، اهو اختيار سٽي ڪائونسل وٽ
آهي. ميئر ڪائونسل جي منظور ڪيل قانون کي دستخط ڪري نافذ ڪري سگهي ٿو يا ويٽو ڪري سگهي
ٿو. ڪائونسل ٻن ٽئين اڪثريت سان ميئر جو ويٽو رد ڪري سگهي ٿي. ميئر وٽ اختيار آهي تہ هو 30 کان وڌيڪ شهري ادارن جا ڪميشنرز مقرر
يا هٽائي. انهن ادارن ۾ نيويارڪ پوليس ڊپارٽمينٽ، فائر ڊپارٽمينٽ،
ٽرانزٽ اٿارٽي، اسمال ٽريڊرز جو ڊپارٽمينٽ، ثقافتي ادارا ۽ ماليات وغيرہ شامل آهن. ميئر 200 کان وڌيڪ بورڊز ۽ ڪميشنز
جي نگراني پڻ ڪري ٿو، جيئن سِوِيلين شڪايت جو جائزو بورڊ، هائوسنگ ڊولپمينٽ ڪارپوريشن،
لينڊمارڪ پريزرويشن ڪميشن وغيرہ. ميئر نيويارڪ
ڪريمنل ڪورٽ، فيملي ڪورٽ ۽ عارضي طور سول ڪورٽ جي ججن جي مقرري جو پڻ اختيار رکي ٿو.ان
کان علاوہ، هو مختلف اقتصادي ۽ ترقياتي ادارن ۽ انفراسٽرڪچر
ايجنسيز لاءِ نمائندا مقرر ڪري سگهي ٿو. ميئر نيويارڪ
شهر جي ڪيترن ثقافتي ادارن جي بورڊز ۾ خصوصي رڪن هوندو آهي، جهڙوڪ امريڪن ميئوزيم آف
نيچرل هسٽري، ڪارنيگي هال، ميٽروپوليٽن ميئوزيم آف آرٽ ۽ نيويارڪ بوٽينڪل گارڊن. ساڳي
طرح، هو نيويارڪ پبلڪ لائبريري، بروڪلن پبلڪ لائبريري ۽ ڪوئينز بورولو لائبريري جي
بورڊ جو بہ رڪن هوندو آهي.
هاڻي ڏسڻو اهو
آهي تہ ظهران ممداني ميئرشپ جي زميواريءَ کي ڪيئن ٿو نڀائي ڇوتہ مسلمان آمريڪي حڪومت جي ڪجهہ پاليسين سان اختلاف ڪري سگهن ٿا، پر آمريڪي
رياستي نظام مسلمان مخالف ناهي. زهران ممداني جي فتح اهو واضح ڪري ڇڏيو آهي تہ آمريڪا جا سڀئي شهري برابر آهن. بارڪ اوباما
جهڙو آفريقي نسل جو ڪارو ماڻهو آمريڪا جو صدر بڻجي سگهي ٿو، ۽ زهران ممداني جهڙو مسلمان
بہ نيويارڪ جو ميئر بڻجي سگهي ٿو. اوباما ۽
ظهران ممداني اليڪشن کٽي ويا ڇاڪاڻ تہ
آمريڪا
۾ ڪيتريون ئي برائيون هونديون، پر قانون جي حڪمراني آهي. صدر ٽرمپ ڪنهن بہ آئيني ترميم ذريعي آمريڪي عدالتن تي اثر
انداز نہ ٿي سگهيو. انڪري ان چوڻ ۾ ڪو حرج نہ ٿيندو تہ
ظهران
ممداني جي فتح اصل ۾ قانون جي حڪمرانيءَ
جي
فتح آهي.
