ووئڻن، گوسيپيم
هيرسوٽم ايل، هڪ اهم ناڻي وارو فصل آهي ۽ ڪيترن ئي ايشيائي ملڪن ۾ انساني زندگي جو
هڪ ضروري جزو آهي. اهو مالويسي خاندان جو ميمبر آهي ۽ ”قدرتي طور تي ڪپھہ جو بادشاه“ طور سڃاتو وڃي ٿو. اسان جي ملڪ ۾ ڪپهہ جي پيداوار ڪيترن ئي سالن کان گهٽ اچي رهي
آهي، گهٽ پيداوار اچڻ جا مختلف سبب آهن،
جهڙوڪ: موسمياتي تبديلي، خشڪي، ۽ سڀ کان اهم جيتن
جي حملي جي ڪري ڪپھہ جي پيداوار متاثر ٿئي ٿي. جيڪي ڪپھہ لاءِ ٻج پوکڻ کان وٺي چونڊائي
تائين تمام خطرو پيدا ڪن ٿا. زرعي زھرن جي نتيجي ۾ ماحولياتي نظام ۾ خلل پيو آهي، قدرتي
طور فائدي مند جيتن جي تباهي ۽ ماحولياتي خطرا پيدا ٿيا آهن. نباتاتي زرعي زھر ماحول
لاءِ محفوظ آهن ۽ انساني صحت لاءِ محفوظ ٻين جاندارن تي بہ اثر نہ
ٿيندا
آهن. تنهنڪري، موجودہ مطالعو ڪپهہ جي فصلن تي گلابي ڪينئين جي خلاف مختلف نباتاتي
زرعي زھرن جي ڪارڪردگي جو جائزو ورتو ويو. ان جي لاءِ وونئڻن جي جنس بختاور قسم تي
پهرين اسپري ۾ جيت جي حملي ۾ گهٽتائي جي شرح ظاهر ڪئي تہ ڪراٽي دوا ۾ وڌ ۾ وڌ گهٽتائي جي شرح
(67.57٪) رڪارڊ ڪئي وئي، نباتاتي زرعي زھر ۾ سڀ کان وڌيڪ گهٽتائي نم (57.2٪) رڪارڊ
ڪئي وئي جڏهن تہ گهٽ ۾ گهٽ گهٽتائي
بيد مشق (34.95٪) تي رڪارڊ ڪئي وئي. جنهن کان پوءِ
ٽروھہ (48.32٪) ۽ اڪ (41.13٪) ترتيب وار آهن.
بختاور قسم
تي زرعي زھر جي ٻئي استعمال کان پوءِ نتيجن مان ظاهر ٿيو تہ ڪراٽي دوا جي مصنوعي زرعي زھر تي سڀ کان
وڌيڪ مجموعي گهٽتائي (64.97٪) ڏٺي وئي، ان کان پوءِ نم (62.7٪)، ٽروھہ (55.63٪)، اڪ
(49.54٪)، ۽ بيد مشڪ (42.13٪) ترتيب وار. ڪونج قسم تي پهرين اسپري دوران سڀني زرعي
زھر ۾ ساڳيو رجحان پيدا ٿيو. ڪيڙن جي نقصان جي گهٽتائي جي شرح ڏيکاري ٿي تہ ڪراٽي دوا ۾ وڌ ۾ وڌ گهٽتائي جو سيڪڙو
(73.8٪) مليو، ان کان پوءِ نم (61.77٪) ٽروھہ (54.85٪). بيد مشڪ ۽ اڪ (47.03٪) ۾ ترتيب
وار گهٽ ۾ گهٽ گهٽتائي جو سيڪڙو (39.2٪) ڏٺو ويو. ڪونج تي ٻئي اسپري دوران، ڪيڙن جي
مجموعي انفيڪشن جي گهٽتائي جو سيڪڙو ڏيکاري ٿو تہ
ڪراٽي
دوا ۾ وڌ ۾ وڌ گهٽتائي جو سيڪڙو (77.80٪) مليو، ان کان پوءِ نم (63.93٪) ٽروھہ
(55.88٪). ۽ بيد مشڪ ۾ گھٽ ۾ گھٽ گهٽتائي جو سيڪڙو (38.16٪) ڏٺو ويو، ان کان پوءِ ترتيب
وار اڪ (48.18٪). ساڳئي طرح، سنڌ-1 قسم تي پهرين اسپري دوران نباتاتي زرعي زھر ۾ ڪراٽي
دوا جي وڌ ۾ وڌ گهٽتائي جو سيڪڙو (54.72٪) رڪارڊ ڪيو ويو، ڇاڪاڻ تہ گلابي ڪيئنين جو حملو نم ۾ (34.39٪) ڏٺو
ويو، ان کان پوءِ ڪپهہ جي قسم سنڌ-1
تي پهرين اسپري دوران ٽروھہ (24.75٪)، اڪ (16.11٪) ۽ بيد مشڪ (9.70٪) ترتيب وار ڏٺو
ويو. اهو نتيجو ڪڍيو ويو آهي تہ نباتاتي زرعي
زھر ۾ ڪراٽي جا نتيجن جي وڌ ۾ وڌ گهٽتائي رڪارڊ ڪئي وئي، نم ترتيب وار ڪنٽرول جي مقابلي
۾ وڌ ۾ وڌ گهٽتائي ڏٺي.
