Tuesday, September 24, 2024

انب جو تعارف جيت ۽ بيماريون ـ آڪاش پنھور


انب جو اصل وطن ھندستان آھي جيڪو بعد ۾ دنيا جي ٻين ملڪن م پکڙجي ويو.

انب کي سنڌي ۾ انب آنگريزي ۾ مينگو اردو ۾ آم عربي ۾ انبج ۽ فارسي ۾ انبه چيو ويندو آھي. عربستان ۽ ايران جي ماڻھن سنڌ جو ھي ميوو کائي ڪري پنهنجي سفرنامنن ۾ پنهنجي ٻولي ۾ انب جو نالو لکي ڪري ذڪر ڪيو آھي.

انب کي ميوو جو بادشاھ چيو ويندو آھي.

دنيا ۾ 300 جي لڳ ڀڳ انبن جون جنسون آھن. سنڌ ۾ تقريبن 150 قسم جون جنسون موجود آھن انب چين پاڪستان انڊيا بنگلاديش ملڪن جو قومي ميوو آھي ۽ انب دنيا جي 100 ملڪن ۾ پيدا پوکيو وڃي ٿو.

پاڪستان دنيا جو 5 نمبر وڏو انبن جي پيداوار ڪندڙ ملڪ آھي مجموعي طور تي سال 2023ع جي رپورٽ موجب 1.8 ملين ٽن ساليانو انب پيدا ڪري ٿو

سنڌ ۾ سنڌڙي انب وڏي تعداد ۾ ميرپورخاص,سانگھڙ,ٽنڊوالھيار, ٽنڊوڄام,ٽنڊو آدم ۾ پوکيو وڃي ٿو

انب جون ٻيون ب ڪافي جنسون سنڌ ۾ پوکيون وڃن ٿيون جن ۾ الماس,لنگڙو چارچاند سرولي گھوٻو وائيٽ چونسو ليٽ چونسو عظيم چونسون لاھوتي چونسو دسيري انور رتول فجري بيگم پلي صالح ڀائي وغيره

سنڌ جو سنڌڙي انب پوري دنيا ۾ مشھور آھي سنڌ ۾ پيدا ٿيندڙ سنڌڙي انب تي سنڌڙي نالو ميرپورخاص ضلعي جي علائقي سنڌڙي تان پيل آھي ان جنس جي دريافت کي 119 سال ٿي ويا آھن سنڌ ۾ اھا جنس 1905 کان پوکي وڃي ٿي جڏھن ت ڀارت جي شھر مدراس مان اھي انبن جون 4 چڪيون تحفي طور مليون ھيون سنڌڙي انب جنهن کي دنيا ۾ الڳ سڃاڻپ آھي سنڌڙي انب کي انڊيا ۾ الفونسو ۽ ويسٽ انڊيز ۾ جولي انب چيو ويندو آھي.

انب تي جيت ۽ بيمارين جو گھڻو حملو ٿئي ٿو جنهن جي ڪري انب کي نقصان وڌيڪ ٿئي ٿيو جنهن جو ذڪر ھيٺ ڏيجي ٿو جيڪي انب جي ٻور توڙي پنن کي شديد نقصان پهچائي، فصل کي تباھ ڪري ڇڏيندا آهن.

 

انب جا جيت:

Mango hopper:

ھي مک ڀوري سنھري رنگ جي ٿيندي آھي ھن جيت جي سائيز 4-5 MM ڊگھي ٿيندي آھي ڏسڻ ۾ ننڊڙي مڪڙ وانگر ھوندي آھي ھي سڄو سال باغ ۾ موجود ھوندي آھي ھي پنن جي ھيٺيان 100-200 آنا لاھيندي آھي ھن جو Nymph پنن ۽ گلن جو رس چوسيندو آھي جنهن جي ڪري پن ۽ گل ڪري پوندا آھن ان ڪري ھن وڻ کي Sothy Mold بيماري لڳندي آھي.

ھن کي ڪنٽرول ڪرڻ لاء ھن دوا جو استعمال ڪرڻ گھرجي.

 

ميوو جي مک:

Cypermethrin

انبن جي باغ تي ميوو جي مک جو حملو جون جولاء ٿئي ٿو جنهن وقت انب پچي تيار ٿئي ٿو ان وقت ھن جيت جي مادي وڌيڪ گرمي محسوس ڪندي آھي تڏھن آنا لاھيندي آھي جيڪي Maggot مان نڪري ايندا آھن ۽ 9-5 ڏينهن ۾ pupa  ۽ 12-9  ڏينهن ۾ Adult ٿي ويندا آھن جيڪي ميوو کي نقصان پھچائيندا آھن.

انبن کي بچاء ڪرڻ لاء باغ مان خراب انبن کي پٽي ۽ ڪريل انبن کي کڻي  ٻاھر زمين ۾ کڏ کوٽي پوري ڇڏجن ۽ انبن جي باغ ۾ Methal Eugenol  ٽرپ لڳائي ڇڏڻ گھرجي

 

ميلي بگ:

Chlorpyriphos

هن جيت جي ماديءَ جو جسم اڇي مادي سان ڍڪيل هوندو آهي ۽ نر جو رنگ چاڪليٽي ڪلر جو ٿيندو آهي هن جيت جو حملو نومبر ۽ ڊسمبر مهيني ۾ ٿئي ٿو وڻ جي مختلف حصن مان رس چوسي، فصل کي تباهه ڪري ڇڏيندو آهي.

ھن تي ڪنٽرول ڪرڻ لاء ھن دوا جو استعمال ڪيو.

 

* Mango gall midge:

ھي صفا ننڍڙو جيت ٿيندو آھي جيڪو انبن جي باغ ۾ انبن جي پنن مٿان تھ ۾ وڃي ڪري پنن تي . . . . جا نشان ٺاھي ڪري انھن کي خراب ڪندو آھي ۽ انهن جي Growth کي روڪي ڇڏيندو آھي جنهن جي ڪري ميوو خراب ٿي ويندو آھي

ان ڪري گھرجي ت نم جو Extract ٺاھي جنهن جڳھ حملو ڏسو ان جاء تي ان جو اسپري ڪرڻ گھرجي.

 

انب جون بيماريون:

 

سوڪھڙو:

ھن بيماري جي ڪري پھريان پن گل ۽ ڏانڊي جو رنگ ناسي ٿيندو آھي ان کان پوء ڪارا ٿي ڪري پوندا آھن.

ان تي ڪنٽرول ڪرڻ لاء ھن دوا جو استعمال ڪرڻ گھرجي.

Copper Fungicides

 

* کرٻوڙ:

ھي ھڪ فنگس جو قسم آھي جنھن کي Fusarium چئبو آھي جنهن جي ڪري ھڪ جاء تي واڌ ويجھ رڪجي ويندي آھي.

ان جي ڪنٽرول ڪرڻ لاء ھن دوا جو استعمال ڪرڻ گھرجي.

Carbendazim

 

* اڇو سينور :

ھي بيماري جنهن جي حملي سان فصل کي وڌيڪ نقصان ٿئي ٿو اڇي سينور واري بيماري اڇي پائوڊر واري صورت ۾ گلن تي پنن تي ڏانڊين تي اڇا نشان ظاھر ٿيندا آھن جيڪي گھڻي حملي جي صورت ۾ گلن پنن ۽ ميوو سودو وڻ کي ساڙي ڇڏيندي آھي.

ھن بيماري تي ڪنٽرول ڪرڻ لاء ھن دوا جو استعمال ڪرڻ گھرجي

No comments:

Post a Comment